منصور انصاریمنصور انصاری، از علما و پزشکان مجاهد هند در قرن چهاردهم هجری/ نوزدهم و بیستم میلادی بود. ۱ - معرفی اجمالیوی محمد میان بن عبیدالله نام داشت و در ۱۳۰۱ ق در سهارنپور به دنیا آمد. در جوانی به فعالیت‌های سیاسی پرداخت و در شمار شاگردان فداکار محمودحسن رهبر استعمارستیز مسلمانان هند درآمد. ۱.۱ - مجاهداتدر ۱۹۱۵، محمودحسن فتوای جهادی بر ضد متفقین و در حمایت از عثمانی صادر کرد و نسخه‌هایی از آن را توسط مولوی منصور انصاری به کابل فرستاد. همچنین حکومت موقت هند در کابل، پس از تشکیل در ۱۹۱۵، نامه‌هایی به طور سری و محرمانه توسط عبیدالله سندی به رهبران مجاهد مسلمان هند از جمله منصور فرستاد و در آنها هدف از تشکیل آن و نتایج به دست آمده را شرح داد. منصور انصاری در جمادی الثانی ۱۳۳۴ ق/ آوریل ۱۹۱۶ با در دست داشتن اسناد سیاسی مهمی که از طرف محمودحسن به همراه داشت و بعدها به «نامه‌های ابریشمی» معروف شد، از حجاز به هند رسید و از آنجا از راه سرحدات افغانستان در شعبان / ژوئن آن سال به کابل و با مجاهدان هندی مستقر در این شهر ارتباط یافت و از اعضای سازمان سیاسی – نظامی «جنودالله» یا «جنود ربانیه» و نیز از اعضای مؤثر حکومت موقت گردید. ۱.۲ - زندانمنصور انصاری و چند تن دیگر از مجاهدان در اول رمضان ۱۳۳۵ ق از طریق یاغستان به سرحدات افغانستان رفتند، اما به محض ورود دستگیر و زندانی شدند. مولوی منصور پس از آزادی از زندان، مورد تفقد واقع گردید و زمین کشاورزی بزرگی از طرف دولت به او داده شد. در مه ۱۹۱۹ وی به همراه گروه بزرگی از دولتمردان افغانی برای برقراری مناسبات سیاسی – اقتصادی با دولت جدید اتحاد جماهیر شوروی به آن کشور سفر کرد. پس از بازگشت از سفر، دولت انگلستان در اعتراض به فعالیت‌های مجاهدان هندی، یادداشتی تسلیم دولت افغانستان نمود و به دنبال آن، دولت افغانستان، مجاهدان هندی و از جمله مولوی منصور انصاری را وادار به ترک آن کشور نمود. او نیز کابل را ترک گفت و به سرحدات افغانستان – که مرکز مجاهدین هندی و افغانی بود – رفت و در آنجا با همکاری عبیدالله سندی و برخی دیگر از مجاهدین هندی، «کمیته کنگره» را در خارج از هند تاسیس کرد و خود منشی آن بود. ۱.۳ - تالیفاتاو فردی متفکر و دانشمند و دارای نظریات سیاسی بود و درجه دکتری داشت. هیجده جلد کتاب به زبان‌های اردو و فارسی در سیاست، دین و حقوق اسلامی نوشت که برخی از آنها به چاپ رسیده است. او تا پایان عمر در اندیشه‌های آزادیخواهی و تشکیل حکومت اسلامی بود و در سرحدات آزاد افغانستان، با مجاهدان افغانی و هندی ارتباط داشت و از همین روی به زبان‌های پشتو و دری نیز سخن می‌گفت. ۱.۴ - وفاتمولوی منصور انصاری مردی زاهد و عارف نیز بود. وی در ۱۳۶۳ ق در شصت و دو سالگی درگذشت و در حضیره مهترالملک لمغان دفن شد. [۱]
افغانستان در مسیر تاریخ، ج۲، ۷۵۱-۷۵۳.
[۲]
جنبش مشروطیت در افغانستان، ص۱۲۲-۱۲۳.
[۳]
حکومت موقت هند در کابل ۱۹۱۵-۱۹۲۲م، ص۱۰۴..
[۴]
حکومت موقت هند در کابل ۱۹۱۵-۱۹۲۲م، ص۱۰۷..
[۵]
حکومت موقت هند در کابل ۱۹۱۵-۱۹۲۲م، ص۱۰۹..
[۶]
حکومت موقت هند در کابل ۱۹۱۵-۱۹۲۲م، ص۱۱۵..
[۷]
حکومت موقت هند در کابل ۱۹۱۵-۱۹۲۲م، ص۱۵۲..
[۸]
حکومت موقت هند در کابل ۱۹۱۵-۱۹۲۲م، ص۱۵۳..
[۹]
حکومت موقت هند در کابل ۱۹۱۵-۱۹۲۲م، ص۱۷۳.
۲ - پانویس
۳ - منبعدانشنامه های انقلاب اسلامی و تاریخ ایران، برگرفته از مقاله «انصاری، منصور». |